Podstawą prawną funkcjonowania systemu nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego jest ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 roku o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej (Dz. U. z 2021 r., poz. 945, zwana dalej ustawą).
Powiat Zgierski na mocy wyżej wymienionej ustawy realizuje zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej , polegające na udzielaniu nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego.
W 2023 r. w powiecie zgierskim funkcjonuje pięć punktów nieodpłatnej pomocy prawnej (w tym jeden ze specjalizacją nieopłatna mediacja ) oraz dwa punkty nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Punkty zostały zlokalizowane w taki sposób, aby umożliwić wygodny dostęp do nieodpłatnej pomocy prawnej wszystkim mieszkańcom powiatu zgierskiego.

OSOBY UPRAWNIONE DO NIEOPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ I NIEOPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO


Z porad może skorzystać:

  • każda osoba, która nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej,
  • w tym osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniająca innych osób w ciągu ostatniego roku.

Przed uzyskaniem pomocy osoba uprawniona co do zasady składa pisemne oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej, a osoba korzystająca z nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej dodatkowo składa oświadczenie o niezatrudnianiu innych osób w ciagu ostatniego roku (udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej osobom fizycznym – prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniających innych osób w ciągu ostatniego roku jest pomocą de minimis - więcej informacji w odrębnej zakładce: Informacje dot. nieodpłatnej pomocy prawnej dla osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą). Oświadczenia składa się osobie udzielającej nieopłatnej pomocy prawnej lub świadczącej nieopłatne poradnictwo obywatelskie. Administratorem danych osobowych zawartych w oświadczeniu jest Starosta Zgierski.

Osoby ze znaczną niepełnosprawnością ruchową, które nie mogą stawić się w punkcie osobiście, oraz osoby doświadczającym trudności w komunikowaniu się, które zgłoszą uzasadnioną potrzebę komunikacji za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość, przed uzyskaniem nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego składają staroście, w formie papierowej lub elektronicznej, oświadczenie, o którym mowa powyżej.

W przypadku wizyty w miejscu zamieszkania tych osób lub w miejscu wyposażonym w urządzenie ułatwiające porozumiewanie się z osobami doświadczającymi trudności w komunikowaniu się, lub w miejscu, w którym zapewnia się możliwość skorzystania z pomocy tłumacza języka migowego, lub w innym miejscu dostosowanym do potrzeb tych osób, osoba udzielająca pomocy odbiera od osoby uprawnionej przedmiotowe oświadczenie.

Wyjątek od zasady stanowi udzielanie pomocy w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo stanu nadzwyczajnego, za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość oraz poza lokalem punktu - wówczas osoba uprawniona nie ma obowiązku składania tego oświadczenia/tych oświadczeń (art. 28a ustawy).

ZAKRES POMOCY

NIEODPŁATNA POMOC PRAWNA co do zasady jest udzielana przez adwokatów i radców prawnych i obejmuje:

  • poinformowanie o obowiązującym stanie prawnym oraz o przysługujących prawach i obowiązkach, w tym w związku z toczącym się postępowaniem przygotowawczym, administracyjnym, sądowym lub sądowoadministracyjnym;
  • wskazanie sposobu rozwiązania problemu prawnego;
  • sporządzenie projektu pisma w tych sprawach, z wyłączeniem pism procesowych w toczącym się postępowaniu przygotowawczym lub sądowym i pism w toczącym się postępowaniu sądowoadministracyjnym;
  • sporządzenie projektu pisma o zwolnienie od kosztów sądowych lub ustanowienie pełnomocnika z urzędu w różnych rodzajach postępowań (w postępowaniu sądowym lub ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego w postępowaniu sądowoadministracyjnym oraz  poinformowanie o kosztach postępowania i ryzyku finansowym związanym ze skierowaniem sprawy na drogę sądową).

NIEODPŁATNE PORADNICTWO OBYWATELSKIE jest świadczone przez doradców obywatelskich i obejmuje działania dostosowane do indywidualnej sytuacji osoby uprawnionej:

  • zmierzające do podniesienia świadomości tej osoby o przysługujących jej uprawnieniach lub spoczywających na niej obowiązkach;
  • zmierzające do wsparcia w samodzielnym rozwiązywaniu problemu, w tym, w razie potrzeby, sporządzenie wspólnie z osobą uprawnioną planu działania i pomoc w jego realizacji;
  • w szczególności porady dla osób zadłużonych i porady z zakresu spraw mieszkaniowych oraz zabezpieczenia społecznego.

NIEODPŁATNA MEDIACJA jest prowadzona w ramach nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego przez mediatora i obejmuje:

  • poinformowanie osoby uprawnionej o możliwościach skorzystania z polubownych metod rozwiązywania sporów, w szczególności mediacji oraz korzyściach z tego wynikających;
  • przygotowanie projektu umowy o mediację lub wniosku o przeprowadzenie mediacji;
  • przygotowanie projektu wniosku o przeprowadzenie postępowania mediacyjnego w sprawie karnej;
  • przeprowadzenie mediacji;
  • udzielenie pomocy w sporządzeniu do sądu wniosku o zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem.

Nieodpłatna mediacja nie obejmuje spraw, w których:

  • sąd lub inny organ wydały postanowienie o skierowaniu sprawy do mediacji lub postępowania mediacyjnego;
  • zachodzi uzasadnione podejrzenie, że w relacji stron występuje przemoc.

W zależności od bieżącego zapotrzebowania na nieodpłatną mediację , zgłaszanego przez osoby uprawnione, w punkcie zlokalizowanym w Zgierzu przy ul. Dlugiej 49 na dyżurze w piątek, w godzinach 11:00-15:00 organizuje się spotkanie z mediatorem poświęcone nieodpłatnej mediacji.

MIEJSCE UDZIELANIA POMOCY ORAZ UDOGODNIENIA DLA OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI

Co do zasady porady udzielane są osobiście w wyznaczonych punktach. Osoba uprawniona może zgłosić się do dowolnego punktu na terenie całego kraju. Nie ma obowiązku korzystania z punktów tylko na terenie powiatu, w którym dana osoba zamieszkuje.

Wyjątek od zasady stacjonarnego udzielania porad stanowi obowiązujący stan zagrożenia epidemicznego, stan epidemii albo wprowadzenie stanu nadzwyczajnego. W takich przypadkach pomoc ta może odbywać się za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość oraz poza lokalem punktu. Oznacza to, że w czasie trwającego stanu epidemii osoba uprawniona może uzyskać pomoc np. przez telefon.

Decyzja starosty o wyborze sposobu udzielania pomocy określa, w jaki sposób będzie udzielana nieopłatna pomoc prawna oraz świadczone nieodpłatne poradnictwo obywatelskie na terenie powiatu:

  • za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość oraz poza lokalem punktu, albo
  • osobiście w punkcie, albo
  • osobiście w punkcie, lub za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość oraz poza lokalem punktu.

Przy podejmowaniu decyzji należy mieć na względzie bieżącą sytuację epidemiczną lub sanitarną na terenie danego powiatu, jak również bezpieczeństwo mieszkańców powiatu oraz zapewnienie im dostępu do nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego.

Jeżeli pomoc nie jest udzielana w takiej formie na terenie powiatu, w którym mieszka osoba uprawniona, może ona zgłosić się do punktu prowadzonego na terenie innego powiatu.

Jeżeli osoba uprawniona jest osobą ze znaczną niepełnosprawnością ruchową i nie może stawić się w punkcie lub osobą doświadczającą trudności w komunikowaniu się może uzyskać pomoc także poza punktem albo za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość, niezależnie od tego, czy obowiązuje obecnie stan zagrożenia epidemicznego albo stan epidemii lub został wprowadzony stan nadzwyczajny. Osobom uprawnionym charakteryzującym się wymienionymi wyżej szczególnymi potrzebami można zorganizować poradę w miejscu jej zamieszkania lub w miejscu wyposażonym w urządzenie ułatwiające porozumiewanie się, lub w miejscu, w którym zapewnia się możliwość skorzystania z pomocy tłumacza języka migowego, lub w innym miejscu dostosowanym do potrzeb takich osób.


Więcej informacji nt. zasad udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej znajduje się na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości: https://darmowapomocprawna.ms.gov.pl/ .